Khi Thomas Tuchel đặt chân đến Stamford Bridge vào tháng 1 năm 2021, Chelsea đang ở trong một mớ hỗn độn. Frank Lampard, một huyền thoại của câu lạc bộ, đã không thể tìm ra công thức chiến thắng ổn định dù được đầu tư mạnh mẽ. Sự xuất hiện của chiến lược gia người Đức được kỳ vọng sẽ mang đến một làn gió mới, nhưng ít ai ngờ rằng ông lại có thể tạo ra một tác động tức thì và mạnh mẽ đến vậy. Thomas Tuchel Và Dấu ấn Chiến Thuật Tại Chelsea không chỉ là câu chuyện về những danh hiệu, mà còn là về một cuộc cách mạng về tư duy chơi bóng, biến The Blues thành một thế lực đáng sợ bậc nhất châu Âu chỉ trong thời gian ngắn. Vậy, điều gì đã làm nên sự đặc biệt trong triết lý của Tuchel tại Tây London?
Bối cảnh Chelsea trước khi Tuchel đến: Sự hỗn loạn dưới thời Lampard
Trước khi Tuchel tiếp quản, Chelsea dưới thời Frank Lampard thi đấu khá bất ổn. Dù sở hữu nhiều ngôi sao tấn công đắt giá như Timo Werner, Kai Havertz, Hakim Ziyech, đội bóng lại tỏ ra thiếu ý tưởng trong việc xuyên phá hàng thủ đối phương. Nghiêm trọng hơn, hàng phòng ngự của họ cực kỳ mong manh, dễ dàng bị tổn thương bởi những đợt phản công nhanh hoặc những tình huống cố định. Lampard dường như loay hoay trong việc tìm kiếm một hệ thống chiến thuật cân bằng, khiến Chelsea thường xuyên mất điểm đáng tiếc và rơi tự do trên bảng xếp hạng Premier League. Sự kiên nhẫn của ban lãnh đạo, đứng đầu là Roman Abramovich khi đó, đã cạn kiệt, dẫn đến quyết định sa thải huyền thoại người Anh và bổ nhiệm Thomas Tuchel.
Cuộc cách mạng 3-4-3: Nền tảng thành công của Tuchel
Ngay lập tức, Tuchel đã áp đặt dấu ấn của mình lên lối chơi của Chelsea bằng việc chuyển sang hệ thống sơ đồ 3-4-3 (hoặc biến thể 3-4-2-1 / 3-5-2). Đây chính là nền tảng cốt lõi tạo nên sự khác biệt và thành công cho The Blues dưới thời ông.
Hệ thống này mang lại sự cân bằng đáng kinh ngạc giữa công và thủ. Ba trung vệ (thường là Azpilicueta, Thiago Silva, Rüdiger) tạo thành một lá chắn vững chắc trước khung thành của Edouard Mendy. Họ được hỗ trợ bởi hai tiền vệ trung tâm (double pivot) cơ động, có khả năng đánh chặn, thu hồi bóng và điều tiết nhịp độ trận đấu xuất sắc như N’Golo Kanté và Jorginho (hoặc Mateo Kovačić).
Điểm nhấn đặc biệt trong sơ đồ của Tuchel chính là vai trò của hai cầu thủ chạy cánh (wing-back). Những cái tên như Reece James, Ben Chilwell, hay Marcos Alonso không chỉ đơn thuần phòng ngự mà còn là những mũi khoan phá lợi hại ở hai biên. Họ được khuyến khích dâng cao, tạo ra chiều rộng cho đội hình, thực hiện những quả tạt nguy hiểm hoặc thậm chí tự mình xâm nhập vòng cấm và dứt điểm. Sự cơ động và khả năng lên công về thủ không biết mệt mỏi của các wing-back đã giải phóng đáng kể gánh nặng cho hàng tiền vệ và tiền đạo.
Trên hàng công, thay vì sử dụng một số 9 cổ điển, Tuchel thường ưu tiên những cầu thủ có khả năng di chuyển rộng, linh hoạt, và có thể chơi ở vai trò “số 9 ảo” hoặc “số 10 kép” như Mason Mount, Kai Havertz, hay Christian Pulisic. Họ có nhiệm vụ liên kết lối chơi, tạo khoảng trống và gây rối loạn hàng thủ đối phương bằng những pha chạy chỗ thông minh. Thomas Tuchel và dấu ấn chiến thuật tại Chelsea thể hiện rõ nét qua cách ông biến những cá nhân xuất sắc thành một tập thể vận hành trơn tru, kỷ luật và hiệu quả trong hệ thống 3-4-3 này.
Nghệ thuật phòng ngự: Bức tường thép màu xanh
Một trong những thành tựu lớn nhất của Tuchel tại Chelsea chính là việc xây dựng nên một hệ thống phòng ngự gần như không thể xuyên thủng. Ngay sau khi ông đến, số bàn thua của Chelsea giảm mạnh một cách đáng kinh ngạc. Đội bóng thành London trở thành bậc thầy trong việc giữ sạch lưới.
Vậy, bí quyết nằm ở đâu?
- Sơ đồ 3 trung vệ: Như đã đề cập, việc chơi với 3 trung vệ mang lại sự chắc chắn và bọc lót tốt hơn cho khu vực trung lộ. Thiago Silva đóng vai trò thủ lĩnh, đọc tình huống và chỉ huy hàng thủ, trong khi Rüdiger mang đến sự quyết liệt, tốc độ, còn Azpilicueta là sự ổn định và kinh nghiệm.
- Pressing đồng bộ và cường độ cao: Chelsea dưới thời Tuchel pressing rất bài bản. Họ không luôn luôn pressing tầm cao điên cuồng, nhưng khi quyết định áp sát, cả đội hình sẽ dâng lên một cách đồng bộ, bịt chặt các hướng chuyền bóng của đối thủ và buộc họ phải mắc sai lầm. Vai trò của các tiền vệ trung tâm như Kanté và Kovačić trong việc pressing và thu hồi bóng là cực kỳ quan trọng.
- Khối phòng ngự lùi sâu và kỷ luật: Khi không thể pressing tầm cao, Chelsea lùi về tạo thành một khối phòng ngự 5-4-1 hoặc 5-3-2 cực kỳ chặt chẽ và khó bị kéo giãn. Các cầu thủ giữ vị trí tốt, duy trì cự ly đội hình hợp lý và hạn chế tối đa khoảng trống cho đối phương khai thác.
- Vai trò của thủ môn: Edouard Mendy dưới thời Tuchel đã vươn lên trở thành một trong những thủ môn hàng đầu thế giới. Phản xạ xuất thần, khả năng chỉ huy vòng cấm và sự tự tin của anh là chốt chặn cuối cùng đáng tin cậy.
Sự chắc chắn trong phòng ngự không chỉ giúp Chelsea bảo vệ thành quả mà còn tạo tiền đề cho những đợt phản công nhanh nhờ khả năng chuyển đổi trạng thái ấn tượng.
Thomas Tuchel ăn mừng chức vô địch Champions League cùng Chelsea sau chiến thắng trước Man City
Tấn công có bài bản nhưng đôi khi bế tắc?
Trong khi hàng thủ là điểm tựa vững chắc, mặt trận tấn công của Chelsea dưới thời Tuchel đôi khi lại là chủ đề gây tranh cãi. Lối chơi tấn công của The Blues dựa nhiều vào sự luân chuyển bóng nhịp nhàng, kiểm soát khu trung tuyến và tận dụng sự cơ động của các wing-back.
- Vai trò của “số 10 kép”: Mason Mount và Kai Havertz thường là những hạt nhân trong các đợt lên bóng. Khả năng di chuyển thông minh, kỹ thuật cá nhân tốt và nhãn quan chiến thuật của họ giúp kết nối các tuyến và tạo ra cơ hội. Mount nổi bật với nguồn năng lượng dồi dào và khả năng pressing, trong khi Havertz lại nguy hiểm với những pha xâm nhập vòng cấm và dứt điểm tinh tế.
- Sự phụ thuộc vào wing-back: Không thể phủ nhận tầm quan trọng của Reece James và Ben Chilwell (trước khi chấn thương) trong việc tạo ra đột biến. Những pha lên bóng và tạt bóng của họ là vũ khí tấn công lợi hại bậc nhất của Chelsea.
- Vấn đề số 9: Đây có lẽ là bài toán nan giải nhất mà Tuchel phải đối mặt. Cả Timo Werner lẫn Romelu Lukaku (trong mùa giải thứ hai) đều không thể đáp ứng kỳ vọng ở vị trí trung phong cắm. Werner thiếu sự sắc bén trong khâu dứt điểm cuối cùng, còn Lukaku lại tỏ ra không phù hợp với lối chơi di chuyển linh hoạt mà Tuchel yêu cầu. Điều này khiến Chelsea đôi khi gặp bế tắc trước những hàng thủ lùi sâu, thiếu một “sát thủ” thực thụ để chuyển hóa cơ hội thành bàn thắng.
Dù vậy, không thể phủ nhận Thomas Tuchel và dấu ấn chiến thuật tại Chelsea đã mang đến một lối chơi tấn công có tổ chức, bài bản và hiệu quả hơn nhiều so với trước đó, đặc biệt là trong các trận đấu lớn.
Đỉnh cao Champions League và những khoảnh khắc vàng son
Chỉ sau chưa đầy 5 tháng cầm quân, Thomas Tuchel đã đưa Chelsea lên đỉnh châu Âu một cách đầy thuyết phục. Hành trình vô địch Champions League mùa giải 2020/21 là minh chứng rõ ràng nhất cho tài năng chiến thuật của ông.
Chelsea lần lượt vượt qua những đối thủ sừng sỏ như Atletico Madrid, Porto và đặc biệt là Real Madrid ở bán kết bằng một lối chơi phòng ngự kỷ luật và phản công sắc lẹm. Trong trận chung kết gặp Manchester City của Pep Guardiola, một bậc thầy chiến thuật khác, Tuchel đã một lần nữa cho thấy sự cao tay của mình. Chelsea chơi cực kỳ hợp lý, phong tỏa thành công các ngòi nổ của đối thủ và giành chiến thắng tối thiểu 1-0 nhờ bàn thắng duy nhất của Kai Havertz.
Chức vô địch Champions League không chỉ là danh hiệu cao quý nhất Tuchel giành được cùng Chelsea, mà còn là sự khẳng định cho tính hiệu quả của hệ thống chiến thuật mà ông xây dựng. Nó cho thấy The Blues có thể đánh bại bất kỳ đối thủ nào khi họ chơi đúng với triết lý của Tuchel.
Tại sao Thomas Tuchel và dấu ấn chiến thuật tại Chelsea lại đi đến hồi kết?
Sau đỉnh cao Champions League, Chelsea tiếp tục gặt hái thành công với Siêu cúp châu Âu và FIFA Club World Cup. Tuy nhiên, mùa giải 2021/22 và đặc biệt là giai đoạn đầu mùa 2022/23 chứng kiến sự sa sút đáng báo động. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến sự kết thúc đột ngột của kỷ nguyên Tuchel tại Stamford Bridge?
- Biến động thượng tầng: Việc Roman Abramovich buộc phải bán CLB và sự tiếp quản của giới chủ mới do Todd Boehly đứng đầu đã tạo ra những xáo trộn không nhỏ. Mối quan hệ giữa Tuchel và ban lãnh đạo mới được cho là không còn nồng ấm như trước, đặc biệt là trong các quyết định về chuyển nhượng và định hướng phát triển.
- Vấn đề chuyển nhượng: Dù được chi tiêu mạnh tay, nhưng các bản hợp đồng mới không phải lúc nào cũng phát huy hiệu quả hoặc phù hợp với hệ thống của Tuchel. Việc để mất những trụ cột ở hàng thủ như Rüdiger và Christensen cũng ảnh hưởng không nhỏ đến sự chắc chắn của đội bóng.
- Phong độ cầu thủ: Nhiều trụ cột sa sút phong độ hoặc dính chấn thương dài hạn (đặc biệt là Kanté, James, Chilwell) khiến Tuchel gặp khó khăn trong việc duy trì sự ổn định. Hàng công tiếp tục là bài toán đau đầu khi các tiền đạo không đáp ứng được kỳ vọng.
- Sự bắt bài chiến thuật: Khi đã ở trên đỉnh cao, hệ thống của Tuchel dần bị các đối thủ nghiên cứu kỹ lưỡng và tìm ra cách khắc chế. Chelsea bắt đầu gặp khó khăn hơn trong việc áp đặt lối chơi và tìm kiếm bàn thắng.
- Mâu thuẫn nội bộ (tin đồn): Một số nguồn tin cho rằng đã xuất hiện những rạn nứt trong phòng thay đồ, và Tuchel không còn nhận được sự ủng hộ tuyệt đối từ tất cả các cầu thủ.
Sự sa sút về mặt kết quả đầu mùa giải 2022/23 là giọt nước tràn ly, dẫn đến quyết định sa thải gây sốc của ban lãnh đạo mới. Dù vậy, không ai có thể phủ nhận Thomas Tuchel và dấu ấn chiến thuật tại Chelsea là vô cùng đậm nét.
Di sản Tuchel để lại Stamford Bridge: Hơn cả những danh hiệu
Dù chỉ tại vị hơn một năm rưỡi, Thomas Tuchel đã để lại một di sản đáng kể tại Chelsea. Ông không chỉ mang về những danh hiệu lớn mà còn định hình một lối chơi rõ ràng, một bản sắc chiến thuật mà người hâm mộ sẽ còn nhớ mãi.
Tuchel đã nâng tầm nhiều cầu thủ, biến họ thành những nhà vô địch châu Âu. Ông thổi vào đội bóng sự kỷ luật, chuyên nghiệp và tinh thần chiến đấu ngoan cường. Hệ thống 3-4-3 mà ông xây dựng đã trở thành một phần bản sắc của Chelsea trong giai đoạn đó. Khả năng ứng biến chiến thuật tài tình trong các trận đấu lớn cũng là một điểm cộng không thể bỏ qua.
HLV Thomas Tuchel đang chỉ đạo chiến thuật cho các cầu thủ Chelsea trên sân tập Cobham
Hơn thế nữa, ông đã giúp Chelsea vượt qua giai đoạn khó khăn sau khi Lampard ra đi, khôi phục niềm tin và vị thế của một đội bóng hàng đầu. Di sản của Tuchel không chỉ nằm ở phòng truyền thống, mà còn ở cách ông thay đổi tư duy và nâng cao tiêu chuẩn tại Cobham.
So sánh Tuchel với các HLV khác của Chelsea: Điểm khác biệt là gì?
So với những người tiền nhiệm thành công khác như Jose Mourinho hay Antonio Conte, Tuchel có những nét tương đồng nhưng cũng đầy khác biệt. Giống như Conte, ông ưa thích sơ đồ 3 trung vệ và đề cao tính kỷ luật chiến thuật. Tuy nhiên, lối chơi của Chelsea dưới thời Tuchel có phần linh hoạt và kiểm soát bóng tốt hơn so với sự thực dụng đôi khi đến cực đoan của Conte.
So với Mourinho thời kỳ đỉnh cao, Tuchel có thể không tạo ra được sự “hào quang” và cá tính mạnh mẽ bằng, nhưng về mặt chiến thuật thuần túy, ông tỏ ra hiện đại và đa dạng hơn, đặc biệt là trong khả năng thích ứng với các đối thủ khác nhau. Cả hai đều là bậc thầy phòng ngự, nhưng cách Chelsea của Tuchel triển khai tấn công và sử dụng các cầu thủ kỹ thuật ở tuyến trên có phần khác biệt. Thông tin về các huấn luyện viên và tin tức bóng đá luôn được cập nhật nhanh chóng.
Nhìn chung, mỗi HLV đều có triết lý và dấu ấn riêng. Thomas Tuchel và dấu ấn chiến thuật tại Chelsea nổi bật ở sự cân bằng công thủ gần như hoàn hảo trong giai đoạn đỉnh cao, khả năng biến hóa sơ đồ và thành công vang dội ở đấu trường Champions League chỉ trong thời gian ngắn.
Kết bài
Dù cuộc phiêu lưu của Thomas Tuchel tại Stamford Bridge đã kết thúc một cách có phần đột ngột và tiếc nuối, không thể phủ nhận những gì ông đã làm được cho Chelsea. Ông đến trong giai đoạn khó khăn, vực dậy đội bóng bằng tài năng chiến thuật xuất sắc, mang về những danh hiệu cao quý và định hình một lối chơi đầy bản sắc. Hệ thống 3-4-3, nghệ thuật phòng ngự đỉnh cao và những chiến thắng đáng nhớ ở Champions League sẽ mãi là một phần quan trọng trong lịch sử The Blues. Thomas Tuchel và dấu ấn chiến thuật tại Chelsea chắc chắn sẽ còn được nhắc đến và phân tích trong nhiều năm tới như một minh chứng cho tài năng của một trong những chiến lược gia hàng đầu thế giới.
Bạn nghĩ sao về di sản của Tuchel tại Chelsea? Đâu là khoảnh khắc đáng nhớ nhất của ông cùng The Blues? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé!
