Không khí trên các sân vận động nước Anh luôn là một phần huyền thoại của bóng đá xứ sở sương mù. Từ những “bức tường âm thanh” cuồng nhiệt đến những bài hát vang vọng khắp khán đài, cổ động viên Anh từng tạo nên một bầu không khí độc nhất vô nhị. Tuy nhiên, Sự Thay đổi Của Cách Cổ Vũ Trong Các Trận đấu Bóng đá Anh qua nhiều thập kỷ là một thực tế không thể phủ nhận. Liệu sự cuồng nhiệt ngày nào đã thực sự phai nhạt, nhường chỗ cho một trải nghiệm “hiền lành” và “thương mại hóa” hơn? Hãy cùng thethaoonline.net mổ xẻ vấn đề này.
Từng có một thời, các sân cỏ Anh, đặc biệt là những khán đài đứng (terraces) huyền thoại, là nơi cảm xúc bóng đá được đẩy lên đến cực hạn. Đó là nơi mà hàng ngàn người cùng đứng, cùng hát, cùng nhảy múa, tạo thành một biển người đầy màu sắc và âm thanh. Đó là thời của những bài ca bất hủ như “You’ll Never Walk Alone” của Liverpool, “Blue Moon” của Manchester City hay “Bubbles” của West Ham, không chỉ đơn thuần là cổ vũ mà còn là bản sắc, là niềm tự hào của cả một cộng đồng. Nhưng bức tranh ấy giờ đây đã khác xưa rất nhiều.
Hoài niệm về “Bức tường âm thanh”: Quá khứ hào hùng
Nhắc đến cổ vũ bóng đá Anh thời kỳ trước những năm 90, không thể không nói về các “terraces”. Khán đài đứng là linh hồn, là nơi thể hiện rõ nhất sự cuồng nhiệt, đôi khi đến mức cực đoan của người hâm mộ.
- Sự đồng nhất và cuồng nhiệt: Đứng sát bên nhau, không phân biệt giàu nghèo, CĐV hòa làm một, cùng nhau hát vang những bài ca truyền thống, những câu khẩu hiệu chế giễu đối phương hay tôn vinh đội nhà. Âm thanh từ những khán đài này thực sự tạo thành một “bức tường” gây áp lực khủng khiếp lên đội khách.
- Tính tự phát và sáng tạo: Các bài hát, câu hò được sáng tạo và lan truyền một cách tự nhiên, phản ánh trực tiếp diễn biến trận đấu hay những sự kiện nóng hổi liên quan đến CLB.
- Mặt trái – Hooliganism: Không thể phủ nhận, giai đoạn này cũng gắn liền với vấn nạn hooligan, những cuộc ẩu đả trong và ngoài sân cỏ, tạo nên một hình ảnh tiêu cực về CĐV Anh.
Tuy nhiên, đối với nhiều người hâm mộ lâu năm, đó vẫn là thời kỳ vàng son của văn hóa cổ vũ, nơi tình yêu bóng đá được thể hiện một cách thuần khiết và mạnh mẽ nhất. Nhưng rồi, những biến cố lớn đã xảy ra, buộc bóng đá Anh phải thay đổi.
Nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi của cách cổ vũ trong các trận đấu bóng đá Anh
Sự chuyển mình của văn hóa cổ vũ trên sân cỏ Anh không diễn ra trong một sớm một chiều mà là kết quả của nhiều yếu tố tác động lẫn nhau, tạo nên một bức tranh hoàn toàn khác so với quá khứ.
Thảm họa Hillsborough và những thay đổi về an ninh
Đây có lẽ là yếu tố mang tính bước ngoặt lớn nhất. Thảm họa Hillsborough năm 1989, cướp đi sinh mạng của 97 CĐV Liverpool, đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng an toàn trên các sân vận động Anh.
- Báo cáo Taylor: Bản báo cáo điều tra sau thảm họa, hay còn gọi là Báo cáo Taylor, đã đưa ra khuyến nghị mang tính cách mạng: loại bỏ hoàn toàn khán đài đứng và chuyển đổi tất cả các sân vận động thuộc hai hạng đấu cao nhất thành sân vận động toàn ghế ngồi.
- Tác động đến không khí: Việc ngồi theo ghế được đánh số đã làm giảm đi sự gắn kết và tính tự phát của đám đông. Khán giả trở nên “trật tự” hơn, nhưng đồng thời cũng mất đi sự cuồng nhiệt, khả năng tạo ra “biển người” và những âm thanh vang dội như trước. An ninh được siết chặt hơn, các hàng rào được dựng lên, phần nào tạo ra khoảng cách giữa CĐV và sân cỏ.
Thảm họa Hillsborough năm 1989 là bước ngoặt lớn thay đổi an ninh và cấu trúc sân vận động Anh
Sự trỗi dậy của Premier League và “toàn cầu hóa”
Sự ra đời của Premier League năm 1992 không chỉ thay đổi bộ mặt bóng đá Anh về mặt chuyên môn mà còn tác động sâu sắc đến văn hóa cổ vũ.
- Giá vé tăng phi mã: Premier League trở thành một sản phẩm thương mại toàn cầu, kéo theo đó là giá vé xem trực tiếp tăng vọt. Điều này vô hình trung đã loại bỏ một bộ phận lớn CĐV thuộc tầng lớp lao động, những người vốn là cốt lõi của sự cuồng nhiệt trên các “terraces” xưa kia.
- Thay đổi cấu trúc khán giả: Khán đài ngày nay có sự hiện diện nhiều hơn của giới trung lưu, các gia đình, khách du lịch và CĐV quốc tế. Nhóm khán giả này thường có xu hướng trải nghiệm trận đấu một cách “lịch sự” hơn, ít tham gia vào việc hò hét, hát cổ vũ liên tục. Họ đến để xem bóng đá như một sự kiện giải trí hơn là một trận chiến sống còn. Premier League giờ đây giống một nhà hát hơn là một “chảo lửa”.
- Ảnh hưởng đến tính “địa phương”: Sự toàn cầu hóa khiến nhiều CĐV cảm thấy xa cách hơn với CLB. Các ông chủ ngoại quốc, cầu thủ quốc tế, và lượng lớn fan “phong trào” từ khắp nơi trên thế giới đôi khi làm phai nhạt đi bản sắc và sự gắn kết cộng đồng vốn có.
Công nghệ và mạng xã hội
Sự bùng nổ của công nghệ, đặc biệt là điện thoại thông minh và mạng xã hội, cũng góp phần định hình lại cách CĐV trải nghiệm và thể hiện tình yêu bóng đá.
- “Khán giả cầm điện thoại”: Thay vì hòa mình vào không khí chung, nhiều người có xu hướng giơ điện thoại lên quay phim, chụp ảnh, livestream những khoảnh khắc trên sân. Sự tập trung bị phân tán, và việc đồng thanh hát hò trở nên khó khăn hơn.
- Chuyển dịch không gian thể hiện: Các diễn đàn trực tuyến, Facebook, Twitter, Instagram… trở thành nơi CĐV bày tỏ cảm xúc, tranh luận chiến thuật, chỉ trích cầu thủ hay ăn mừng chiến thắng. Nhu cầu thể hiện bản thân trên sân vận động phần nào giảm đi khi họ có thể làm điều đó dễ dàng hơn trên mạng.
Khán đài hiện đại của một sân vận động Premier League với ghế ngồi và nhiều CĐV sử dụng điện thoại
Quy định nghiêm ngặt hơn
Nhằm chống lại các hành vi tiêu cực, ban tổ chức các giải đấu và chính quyền Anh đã ban hành nhiều quy định nghiêm ngặt hơn.
- Chống phân biệt chủng tộc và hành vi quá khích: Các hành vi phân biệt chủng tộc, kỳ thị giới tính, xu hướng tính dục hay các hành vi bạo lực, ném vật thể lạ xuống sân… đều bị xử phạt rất nặng.
- Lệnh cấm đến sân (Football Banning Orders): Những cá nhân vi phạm có thể bị cấm đến sân trong thời gian dài, thậm chí là vĩnh viễn. Điều này khiến nhiều CĐV phải “kiềm chế” hơn trong cách thể hiện cảm xúc.
Diện mạo mới của văn hóa cổ vũ: Tích cực và tiêu cực
Sự thay đổi của cách cổ vũ trong các trận đấu bóng đá Anh rõ ràng mang đến cả những điểm tích cực lẫn tiêu cực.
Mặt tích cực: An toàn hơn, văn minh hơn?
Không thể phủ nhận, các sân vận động Anh ngày nay an toàn hơn rất nhiều so với quá khứ.
- Giảm thiểu bạo lực: Vấn nạn hooligan gần như đã bị đẩy lùi. Các gia đình, phụ nữ và trẻ em có thể yên tâm đến sân thưởng thức bóng đá mà không phải lo lắng về an ninh.
- Không khí thân thiện: Môi trường cổ vũ trở nên thân thiện hơn với du khách quốc tế và những người không quen với sự cuồng nhiệt thái quá. Điều này giúp nâng cao hình ảnh của bóng đá Anh trên toàn cầu.
Mặt tiêu cực: Mất đi bản sắc, không khí “chết”?
Tuy nhiên, nhiều CĐV trung thành lại cảm thấy tiếc nuối cho sự cuồng nhiệt đã mất.
- “Thư viện” thay vì “chảo lửa”: Nhiều sân vận động lớn tại Premier League, đặc biệt là ở London, thường bị phàn nàn về không khí trầm lắng, khán giả ít khi đồng thanh hát vang hay tạo ra sự sôi động cần thiết. Thuật ngữ “library” (thư viện) đôi khi được dùng để chế giễu sự im lặng này.
- Mất đi lợi thế sân nhà: Không khí cuồng nhiệt là một vũ khí tinh thần quan trọng, gây áp lực lên đối thủ và tiếp thêm sức mạnh cho đội nhà. Khi yếu tố này suy giảm, lợi thế sân nhà phần nào cũng bị ảnh hưởng.
- Sự trỗi dậy của các nhóm “Ultra”: Để phản ứng lại sự “hiền lành hóa”, một số nhóm CĐV theo phong cách “Ultra” (lấy cảm hứng từ Ý, Đức, Đông Âu) đã xuất hiện tại một số CLB như Crystal Palace (Holmesdale Fanatics). Họ cố gắng mang lại màu sắc, âm thanh và sự cuồng nhiệt có tổ chức cho khán đài, dù đôi khi vấp phải sự kiểm soát gắt gao. Bạn có thể tìm hiểu thêm về các góc nhìn đa dạng này tại gocbongda.net.
Một nhóm CĐV Ultra tại Anh đang cố gắng tái tạo không khí cuồng nhiệt với cờ, băng rôn và pháo sáng (an toàn)
Các CLB và CĐV đang làm gì để “thắp lửa” lại khán đài?
Nhận thức được tầm quan trọng của không khí sân nhà, nhiều CLB và nhóm CĐV đang nỗ lực tìm cách khôi phục lại sự cuồng nhiệt, nhưng theo một cách an toàn và phù hợp hơn với thời đại mới.
Triển khai khu vực đứng an toàn (Safe Standing)
Đây được xem là giải pháp quan trọng nhất. Sau nhiều năm vận động, Chính phủ Anh đã cho phép các CLB Premier League và Championship thử nghiệm và triển khai các khu vực khán đài đứng an toàn.
- Cơ chế hoạt động: Các khu vực này sử dụng hệ thống ghế có rào chắn phía trước, cho phép CĐV đứng an toàn trong suốt trận đấu mà không có nguy cơ bị xô đẩy hay chen lấn như các “terraces” cũ. Mỗi người vẫn có một vị trí được đánh số.
- Kỳ vọng: Việc cho phép đứng được kỳ vọng sẽ giúp CĐV cảm thấy thoải mái hơn để hát hò, nhảy múa, tạo ra không khí sôi động hơn, tái hiện phần nào sự cuồng nhiệt của quá khứ trong một môi trường được kiểm soát. Các CLB như Manchester United, Chelsea, Liverpool, Tottenham… đều đã áp dụng mô hình này.
Hình ảnh khu vực khán đài đứng an toàn (safe standing) mới được triển khai tại một sân vận động Anh
Khuyến khích các nhóm CĐV có tổ chức
Nhiều CLB đang chủ động hợp tác và hỗ trợ các nhóm CĐV nòng cốt, những người có vai trò “bắt nhịp” và dẫn dắt việc cổ vũ trên khán đài. Họ được tạo điều kiện để mang cờ lớn, băng rôn vào sân (theo quy định) và được bố trí ngồi cùng nhau để tạo hiệu ứng âm thanh tốt hơn.
Chính sách giá vé
Một số CLB cũng xem xét lại chính sách giá vé, đưa ra các gói ưu đãi cho CĐV địa phương, CĐV trẻ tuổi hoặc những người cam kết tham gia cổ vũ tích cực, nhằm thu hút lại nhóm khán giả nhiệt thành nhưng có thu nhập không quá cao.
Sử dụng công nghệ để kết nối
Công nghệ không chỉ gây phân tâm mà còn có thể được sử dụng để tăng cường sự gắn kết. Màn hình lớn trên sân có thể hiển thị lời bài hát, các ứng dụng của CLB có thể tổ chức các cuộc bình chọn, tạo ra các hoạt động tương tác trước và trong trận đấu để khuấy động bầu không khí. Thông tin thể thao cập nhật liên tục cũng là một phần không thể thiếu, và thethaoonline.net luôn nỗ lực mang đến điều đó.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
Câu hỏi: Tại sao không khí sân vận động Anh lại bị cho là “yên tĩnh” hơn xưa?
Trả lời: Nguyên nhân chính bao gồm việc chuyển sang sân vận động toàn ghế ngồi sau thảm họa Hillsborough, giá vé tăng cao làm thay đổi cấu trúc khán giả, ảnh hưởng của công nghệ và các quy định an ninh nghiêm ngặt hơn, làm giảm tính tự phát và sự cuồng nhiệt tập thể.
Câu hỏi: “Safe standing” là gì và nó có giúp cải thiện không khí cổ vũ không?
Trả lời: “Safe standing” là các khu vực khán đài được thiết kế với rào chắn an toàn, cho phép CĐV đứng xem trận đấu. Giải pháp này được kỳ vọng sẽ giúp tái tạo một phần không khí sôi động của các khán đài đứng cũ trong một môi trường an toàn và có kiểm soát.
Câu hỏi: Các nhóm “Ultra” ở Anh có giống với các nước khác không?
Trả lời: Các nhóm CĐV theo phong cách Ultra ở Anh có lấy cảm hứng từ châu Âu (cờ lớn, hát đồng thanh, đôi khi dùng pháo sáng – dù bị cấm), nhưng nhìn chung vẫn ôn hòa hơn và chịu sự kiểm soát chặt chẽ hơn về an ninh so với các nhóm Ultra tại một số quốc gia như Ý, Serbia hay Ba Lan.
Sự thay đổi của cách cổ vũ trong các trận đấu bóng đá Anh là một câu chuyện phức tạp, phản ánh sự biến đổi của xã hội, công nghệ và bản thân môn thể thao vua. Từ những khán đài đứng đầy nhiệt huyết đến những sân vận động hiện đại, an toàn nhưng có phần trầm lắng hơn, văn hóa cổ vũ Anh đang ở ngã ba đường. Nỗ lực cân bằng giữa việc duy trì sự an toàn, văn minh với việc giữ gìn bản sắc và bầu không khí cuồng nhiệt đặc trưng là một thách thức lớn. Liệu “safe standing” và các sáng kiến khác có thể thực sự “thắp lửa” lại các khán đài? Hay chúng ta phải chấp nhận một thực tế mới, nơi trải nghiệm bóng đá trở nên “lịch sự” hơn?
Đây chắc chắn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Bạn nghĩ sao về sự thay đổi của cách cổ vũ trong các trận đấu bóng đá Anh? Không khí trên sân vận động có thực sự quan trọng? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé!
